Ο Μαύρος Ιούνης του 1944… Δίστομο, Οραντούρ – Σιρ- Γκλάν και ο Φώτης Αγγουλές

Ο Μαύρος Ιούνης του 1944…Δίστομο, Οραντούρ – Σιρ- Γκλάν και ο Φώτης Αγγουλές

Από herko στο Ιούν 10, 2018 Ιστορία

 

 Επιμέλεια Τασσώ Γαΐλα //

10 Ιουνίου 1944, ημέρα Σάββατο λίγο μετά το μεσημέρι και σε δυο χωριά….

Ελλάδα- Βοιωτία-Δίστομο…

Μέρα του Ιούνη, μέρα του καλοκαιριού, μέρα που οι ανύποπτοι κάτοικοι του Διστόμου θα βιώσουν ένα πρωτοφανές μακελειό με πρωταγωνιστές τους ίδιους…

Συμπλοκές των Ναζί κατακτητών στα γύρω βουνά με τα αντάρτικα σώματα του ΕΛΑΣ (34ο Σύνταγμα) έχουν σαν αποτέλεσμα την επίθεση στο Δίστομο με στόχο την αντεκδίκηση για τις σοβαρές απώλειες που υπέστησαν (50 νεκροί Γερμανοί, καταστροφή 4 αυτοκινήτων τους) και θύματα τον άμαχο πληθυσμό…

Μέσα σε μιάμιση ώρα το χωριό του Διστόμου θα γευτεί την πρωτοφανή Ναζιστική βαρβαρότητα με αποκορύφωμά της τον αποκεφαλισμό του ιερέα του χωριού, θα θρηνήσει 228 νεκρούς (117 γυναίκες, 111 άνδρες με 58 παιδιά ανάμεσα τους ηλικίας κάτω των 16 ετών), θα πυρποληθεί κι οι φλόγες της πυρκαγιάς των Ναζί θα τους φέγγουν στο δρόμο της φυγής από τον τόπο του εγκλήματος…

Φωτιά… Φωτιά…. Φωτιά …. Έτσι νομίζουν ότι θα σβήσουν τα σημάδια της θηριωδίας τους οι Γερμανοί κατακτητές στο χωριό Οραντούρ-Σιρ- Γκλάν (Oradour-Sur-Glane) -κοντά στη Λιμόζ-, της Γαλλίας…

Οραντούρ-Σιρ-Γκλάν: χωριό-μνημείο-σύμβολο της Ναζιστικής θηριωδίας ενάντια αμάχων

Και, ναι, είναι 10 Ιουνίου του 1944! Ίδια μέρα, μέρα Σαββάτου και 4 μόλις μέρες μετά την καθοριστική για την έκβαση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου απόβαση των Συμμαχικών Δυνάμεων στην Νορμανδία. Εκεί, στο Γαλλικό Βορρά κατευθύνεται το Σύνταγμα Αρμάτων Μάχης Πάντσερ με την ονομασία ‘Φύρερ’. 

Έχουν προηγηθεί μικροσυγκρούσεις με αντάρτες της περιοχής και οι δυνάμεις των Ες –Ες … θα κάνουν μια στάση στο χωριό Οραντούρ-Σιρ-Γκλάν για…

Τα Ες-Ες κυκλώνουν το χωριό. Οδηγούν τις γυναίκες και τα παιδιά στην εκκλησία. Μαζεύουν και εκτελούν ακαριαία όλους τους άντρες του χωριού. Φωτιά και βόμβες στη εκκλησία με τα 400 κλεισμένα γυναικόπαιδα… Όλοι θα καούν ζωντανοί… Από την κτηνώδη καταστροφή θα γλιτώσουν μια γυναίκα και πέντε άνδρες…που θα βιώσουν σαν σε ‘ταινία τρόμου’ το κάψιμο από τους Ναζί του χωριού τους με πρωτοφανές μίσος αλλά και στόχο να μην μείνει κανένα αποδεικτικό στοιχείο για το έγκλημα τους…

Οι επιζώντες του Οραντούρ-Σιρ-Γκλάν αφήνοντας εντελώς ανέγγιχτο το καμένο χωριό τους σαν μνημείο της Γερμανικής αγριότητας, αργότερα έκτισαν νέο οικισμό σε μικρή απόσταση ενώ το καμένο χωριό τους, η πυρπολημένη από τους Ναζί πατρώα γη, σύμφωνα με απόφαση της Κυβέρνησης Ντε Γκώλ παρέμεινε ερειπωμένο με διατηρητέα τα ερείπια του, αιώνιο μνημείο της Ναζιστικής βαρβαρότητας…

Oradour-Sur-Glane. To μνημείο- φόρος τιμής στα θύματα της Ναζιστικής θηριωδίας στο σύγχρονο οικισμό

Μεταπολεμικά και το 1950 στη δίκη 60 στρατιωτών των Ναζί που συμμετείχαν στο έγκλημα του Οραντούρ-Σιρ- Γκλάν καταδικάστηκαν 20 που όμως μετά από λίγο αφέθηκαν ελεύθεροι…

Σαν σήμερα…. 10 Ιουνίου 1944, Ελλάδα: Δίστομο, Γαλλία:  Οραντούρ-Σιρ-Γκλάν. Ίδια μέρα, ίδια ώρα … δυο χωριά, οι Γερμανοί σε αναζήτηση ανταρτών και για αντίποινα θα προχωρήσουν σε φριχτά εγκλήματα… Πιθανόν σε εφαρμογή κοινής πολιτικής, δυο χωριά υπό Γερμανική κατοχή και στο άλλο άκρο της Ευρώπης το ένα από το άλλο , άμαχοι πληθυσμοί που πλήρωσαν την αιματοβαμένη αυτή πολιτική των Ναζί…

…Από αυτούς να ζητήσετε
να σας βοηθήσουνε
για να ξανακάμετε πόλεμο…

Φώτης Αγγουλές (Χονδρουδάκης). Προλετάριος ποιητής (1911-1964). Ο Χιώτης ποιητής –με καταγωγή από τον Τσεσμέ- ο ‘αγράμματος’ μα βαθιά φιλοσοφημένος απλός κι αληθινός ποιητής ‘της Γ ΄Δημοτικού’ με την μεγάλη αντιφασιστική δράση, αυτά τα λόγια επέλεξε για το τέλος του ποιήματος του με τίτλο: Το χωριό του. Λόγια καρφιά- φωτιά στην καρδιά του φασισμού…

Ο Φώτης Αγγουλές συνήθιζε για κάθε του ποίημα να κρατάει σημειώσεις σε ένα του τετράδιο. Ανοίγοντας το ένα από τα 4 εν συνόλω χειρόγραφα τετράδια σημειώσεων του και στην βιβλιοθήκη Α. Κοραή της Χίου ο ανιψιός του κ. Τ. Μυλωνάς είχε την καλοσύνη να φωτοτυπήσει για το άρθρο μας τις σχετικές με το αριστουργηματικό –αντιπολεμικό αυτό ποίημα σημειώσεις του θείου του ποιητή. Να τι μας λέει ο αγαπημένος του λαού ποιητής στο κείμενο του που ακολουθεί:

«Το χωριό Οραντούρ συρ Γκλάν, είναι κοντά στο δρόμο Λιμόζ-Λα Ροσφουκώ-Άγκθυλέμης. Το χωριό ήταν γεμάτο ντόπιους, πρόσφυγες και εκδρομάς. Ήταν Σάββατο, 10 Ιουνίου του 1944. Στις 2,15’ μμ. Μπήκε μια γερμανική φάλαγκα. Στο χωριό είχαν έρθει και 191 μαθητές και μαθήτριες για ιατρική εξέταση. Γλύτωσε μόνο ένα παιδάκι, ο Ροζέ Γκοντφρέν, που τόσκασε από την πρώτη στιγμή.

Στο χωριό ήταν περίπου 600. Όλοι συγκεντρώθηκαν στην πλατεία. Οι Γερμανοί ζήτησαν απ’ το δήμαρχο να υποδείξει 30 ομήρους. Αυτός αρνήθηκε. Βάλουνε οι Γερμανοί, και γλύτωσαν απ’ τους άνδρες που τους πυροβολούσαν και τους καίανε μέσα στους αχερώνες, μόνο 5. Απ’ τις 400 γυναίκες σώθηκε μόνο μια. Η Μαργκαρίτ Ρουφάνς. Οι άλλες γυναίκες και παιδιά, κάηκαν και σκοτώθηκαν κλεισμένες στην εκκλησιά του χωριού».

Μεταφορά του αυθεντικού χειρογράφου χωρίς παρεμβάσεις, χειρογράφου του ποιητή Φώτη Αγγουλέ, αγωνιστή που υπέφερε πολλά λόγω των μαρξιστικών αντιλήψεων του και που σε ένα … διάλειμμα από τους εγκλεισμούς του-λόγω φρονημάτων- στις φυλακές, θα διαβάσει-γιατί διάβαζε υπερβολικά ο ‘ψαράς’ απλός κι αυθεντικός ποιητής μας-, θα διαβάσει όπως μας πληροφορεί ο ανιψιός του συμβολαιογράφος και λόγιος της Χίου κ. Τριαντάφυλλος Α. Μυλωνάς και τον ευχαριστώ για την βοήθεια του, το βιβλίο του λόρδου Ράσσελ του Λίβερπουλ «Η ΜΑΣΤΙΞ ΤΟΥ ΑΓΚΥΛΩΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ»/ Ενωμένοι Εκδότες-1955. Από εκεί και θα εμπνευστεί το αντιπολεμικό αυτό ποίημα γραμμένο σε ελεύθερο στοίχο, δείγμα-κατά την άποψη μου- ύπαρξης μεγάλου έμφυτου ταλέντου, δείγμα της εμπιστοσύνης του ποιητή στον άνθρωπο, την δικαιοσύνη και την ειρήνη.

(Η καταγραφή των γεγονότων της 10ης Ιουνίου 1944, μέρα Σάββατο και στο Οραντούρ –Σιρ-Γκλάν, σύμφωνα με την ενημέρωση του κ. Μυλωνά, βρίσκεται στις σελίδες 144, 145 και 146 του ως άνω δυσεύρετου πλέον χαρτόδετου βιβλίου).

Τι λέτε…πάμε στο ποίημα;

Φώτη Αγγουλέ: Το χωριό του.

Δεν μπορώ να σας παραδώσω 30 ομήρους.
Έτσι είπεν ο Δήμαρχος κι εκτελέστηκε.
Αν περάσετε το λοιπόν
από το Χωριό του Δημάρχου,
-για το Ορατούρ-Συρ-Γκλάν σας μιλώ-
θα βρείτε την Μαργκερίτ Ρουφφάνς,
τη μόνη που γλύτωσε
απ’ τους 600 συγχωριανούς της,
και τον μαθητή,
τον Ροζέ Γκοντφρέν,
που ακόμα θυμάται
τους 191
αποτεφρωμένους συμμαθητές του.
Από αυτούς να ζητήσετε
να σας βοηθήσουνε
για να ξανακάμετε πόλεμο.

Ποίημα του χαρισματικού μαρξιστή Φώτη Αγγουλέ με την πολυσύνθετη ποίηση, ποίημα καταγραφή-τρόμου, μιας Ναζιστικής θηριωδίας, ποίημα οδηγός αντιπολεμικός ενάντια σε ιμπεριαλιστικά σχέδια πολέμου…

Σε ακόμα ένα ποίημα του το Ρεμαινβίλ με αναφορά στο κάψιμο του Λίντιτσε της Τσεχίας τον Ιούνιο του 1942 από τους Ναζί με πανομοιότυπο με το Δίστομο και Οραντούρ-Σιρ-Γκλάντ τον Ιούνη του 1944 τρόπο, ο Φ. Αγγουλές με την πράγματι πηγαία ποιητική καταβολή δίνει τον καλύτερο ίσως εαυτό του με στοίχους που τον ‘πετυχαίνουν’ στην φωτεινή κορυφή της δημιουργικής του δραστηριότητας, ίσως ένα από τα καλύτερα ποιήματα του με έντονα κυριαρχικά στοιχεία την ανθρώπινη αγάπη, την συναισθηματικότητα, την υψηλή πνευματική διορατικότητα και το προσωπικό ύφος.

Τα ποιήματα Το χωριό του καθώς και το Ρεμαινβίλ που προανέφερα ανήκουν στην τελευταία ποιητική συλλογή τουν Φ.Α., Φουτζιγιάμα/1963. Για τους φίλους της ποίησης η πληροφορία που σας δίνω αφορά την χαρτόδετη του 1963 δυσεύρετη αυτή συλλογή: Μπορείτε πλέον να την αποκτήσετε… εύκολα εφόσον αποτελεί την τελευταία ενότητα της συλλογής ΑΓΓΟΥΛΕΣ/ Ποιήματα, συλλογή που κυκλοφόρησε η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ το 2011 με ευκαιρία την συμπλήρωση των 100 χρόνων από την γέννηση του ποιητή.

Φώτη Αγγουλέ: Φουτζιγιάμα.

Απόστολος Αποστολόπουλος:2001/Ιστορικό Λεύκωμα της Εθνικής Αντίστασης 1940-1945.