Πέμπτη 28 Δεκεμβρίου 2023

Με αφορμή τον διαγωνισμό της PISA στα σχολεία

 

Κροκοδείλια δάκρυα χύνουν για άλλη μια φορά κυβέρνηση, ΟΟΣΑ και διάφοροι κονδυλοφόροι, με αφορμή τα αποτελέσματα των διαγωνισμών PISA που διεξάγονται ανά τρία χρόνια ανάμεσα σε μαθητές των χωρών του ΟΟΣΑ, με αντικείμενο τη Γλώσσα (κατανόηση κειμένου), τα Μαθηματικά και τις Φυσικές Επιστήμες.

Αυτό που μας ξεπερνάει είναι ότι τα ίδια τα αποτελέσματα «βγάζουν γλώσσα» στις διακηρύξεις της κυβέρνησης, του ΟΟΣΑ και του οργανισμού της PISA, που πολλάκις επισημαίνουν ότι «η έλλειψη ίσων ευκαιριών ειδικά για τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα δεν οφείλεται στις κοινωνικές ανισότητες, αλλά στο ότι οι χαμηλού επιπέδου μαθητές δεν έχουν πρόσβαση σε σχολεία με εκπαιδευτικούς υψηλών προσόντων». Γι' αυτό βάζουν στόχο «την προσέλκυση εκπαιδευτικών με αυξημένα προσόντα, οι οποίοι διαρκώς θα εκπαιδεύονται με αξιολογήσεις και επιμορφώσεις και θα κρατούν τους καλύτερους».

Καλά, αναρωτιόμαστε, οι ειδήμονες του υπουργείου Παιδείας δεν είδαν τα αποτελέσματα; `Η είναι τόσο μεγάλη η αγωνία τους να υλοποιήσουν την αντιλαϊκή πολιτική τους και στην Εκπαίδευση, που δεν τους ενδιαφέρουν ούτε τα προσχήματα;

Για παράδειγμα, από την επεξεργασία που έκανε ο ΟΟΣΑ και δημοσιοποίησε το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), επιβεβαιώνεται ότι οι μαθητές που προέρχονται από «ευνοϊκό» κοινωνικό, οικονομικό, πολιτισμικό περιβάλλον πέτυχαν - κατά μέσον όρο - καλύτερη βαθμολογία στα μαθήματα. Στις χώρες του ΟΟΣΑ, σε πολλές από τις οποίες το αυτόνομο και κατηγοριοποιημένο σχολείο της «αξιολόγησης» λειτουργεί εδώ και χρόνια, οι μαθητές που προέρχονται από «ευνοϊκό» κοινωνικό, οικονομικό, πολιτισμικό περιβάλλον πέτυχαν - κατά μέσο όρο - βαθμολογία κατά 93 μονάδες υψηλότερη στα Μαθηματικά από τους μαθητές που προέρχονται από «μη ευνοϊκό» κοινωνικό, οικονομικό περιβάλλον. Στην Ελλάδα η διαφορά υπέρ των μαθητών που προέρχονται από «ευνοϊκό» κοινωνικό, οικονομικό, πολιτισμικό περιβάλλον είναι 76 μονάδες. Βέβαια, το τι θεωρούν το αστικό κράτος και οι μηχανισμοί της Εκπαίδευσης «ευνοϊκό» και μη «ευνοϊκό» περιβάλλον, χωράει πολλή συζήτηση. Αλλά δεν θα μας απασχολήσει στο παρόν άρθρο.

* * *

Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν αυτό που είναι γνωστό σε όλους τους ...παροικούντες την Εκπαίδευση, αλλά οι κυβερνήσεις και ο κρατικός μηχανισμός προσπαθούν να το κρύψουν κάτω από το χαλί: Οτι μέσα στο σχολείο αντανακλώνται οι ταξικές ανισότητες της κοινωνίας, τις οποίες διευρύνει η αντιλαϊκή πολιτική όλων των κυβερνήσεων.

Η κυβέρνηση δεν υποβαθμίζει μόνο τη ζωή του λαού (βλέπε δεκάωρη εργασία, κατάργηση της κυριακάτικης αργίας, χαμηλοί μισθοί, εμπορευματοποίηση της Υγείας, της Παιδείας και του Πολιτισμού), αλλά παίρνει και «σύγχρονα» εκπαιδευτικά μέτρα σε βάρος μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων. Για παράδειγμα, αύξησε μέσα στην πανδημία τον αριθμό των μαθητών στις τάξεις στο Δημοτικό, συγχωνεύει τμήματα, κόβει την Παράλληλη Στήριξη, την Πρόσθετη Διδακτική Στήριξη, γεμίζει το σχολείο με συμβασιούχους εκπαιδευτικούς που προσλαμβάνονται μετά τον Δεκέμβρη για να καλύψουν τα κενά.

Οσον αφορά την υλικοτεχνική υποδομή, τα κοντέινερ και τα σχολεία χωρίς εργαστήρια, μάλλον δεν θα συμβάλλουν στην αύξηση της ...κριτικής σκέψης των μαθητών. Και πώς θα μπορούσε, όταν προέχουν οι παχυλές επιδοτήσεις στις «πράσινες» και ενεργειακές εταιρείες, στις τράπεζες και στις ΝΑΤΟικές φρεγάτες.... Ούτε φυσικά η ουσιαστική ετήσια επιμόρφωση των εκπαιδευτικών χωρά στην επενδυτική βαθμίδα του 2023.

* * *

Η κυβέρνηση, λοιπόν, όπως και όλες οι προηγούμενες, το «τερματίζει», προωθώντας μέσα από το εργαλείο της «αξιολόγησης» την κατηγοριοποίηση των σχολείων. Διακηρύττουν ότι είναι καλύτερα (για ποιους;) να διαχωρίσουμε τους μαθητές και να διοχετεύσουμε αυτούς που προέρχονται από τα πιο χαμηλά κοινωνικά στρώματα σε σχολεία υποβαθμισμένα, με περιεχόμενο πιο προσιτό στο επίπεδό τους, στο όνομα της «θετικής διάκρισης».

Οι εκπαιδευτικοί όμως ξέρουμε καλά από την ίδια μας την πείρα πώς λειτουργούν τέτοιες διαδικασίες. Οτι υπονομεύουν την προσπάθειά μας να βοηθήσουμε με παιδαγωγικά εργαλεία τη συμμετοχή των μαθητών, να αναβαθμίσουμε τη διδακτική διαδικασία.

Αυτό αποδεικνύεται και από τη διεθνή πείρα, όπως στην περίπτωση της Γαλλίας, όπου ως πανάκεια παρουσιάστηκαν η «αυτονομία» της σχολικής μονάδας, η ανάπτυξη «εσωτερικής εκπαιδευτικής πολιτικής» στο σχολείο, η «ευελιξία» των προγραμμάτων μέσα από τις Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας (ΖΕΠ). Το 2012, παρότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα είχε γενικευτεί στην τριακονταετία σε 1.200 σχολεία, από 363 που ήταν κατά την έναρξή του, τα αποτελέσματα της PISA είναι αποκαλυπτικά: Η Γαλλία είναι η χώρα που η κοινωνικοοικονομική προέλευση των μαθητών ασκεί μια από τις μεγαλύτερες επιδράσεις στις σχολικές επιδόσεις!

* * *

Ας μην αναμασούν λοιπόν τα διάφορα παπαγαλάκια του συστήματος την καραμέλα για «τα παιδιά και την Παιδεία που είναι το μέλλον μας». Είναι άλλωστε οι ίδιοι που βάζουν μαύρες πλερέζες κάθε φορά που γίνονται κινητοποιήσεις με αιτήματα για ένα σχολείο με σύγχρονα και ολοκληρωμένα παιδαγωγικά εργαλεία. Ας μην παριστάνουν όμως ότι πέφτουν από τα σύννεφα, επειδή στην εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, που πράγματι η τεχνολογία και η επιστήμη εξελίσσονται συνεχώς, μεγάλο μέρος των μαθητών δυσκολεύονται να διαβάσουν ένα κείμενο, να κάνουν σύνθετες πράξεις.

Ας κοιταχτούν στον καθρέφτη γι' αυτές τις αντιφάσεις! Γι' αυτές τις «παραδοξότητες», οι οποίες οφείλονται σε ένα σύστημα που θέλει το σχολείο να βγάζει εργαζόμενους υποταγμένους, χωρίς ολοκληρωμένη σκέψη και κρίση. Ενα πανεπιστήμιο που θα βγάζει επιστήμονες, οι οποίοι θα προσφέρουν το πνεύμα και τη δημιουργικότητα όχι για τις ανάγκες της κοινωνίας, αλλά για τον «στενό κορσέ» των κερδών των επιχειρήσεων. Μόνο που, δυστυχώς για όλους αυτούς, δεν θα τους κάνουμε τη χάρη...


Νίκος ΔΑΡΔΑΛΗΣ
Μέλος του ΔΣ του Κέντρου Μελετών και Τεκμηρίωσης της ΟΛΜΕ
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου