Με τη δύναμη και τον ηρωισμό των «από κάτω»

Η «κοπέλα στο σούπερ μάρκετ», ο «νεαρός στα ράφια», η «κυρία στο φαρμακείο», οι «άνθρωποι που κάνουν ντελίβερι», οι «καλλιτέχνες που μας εμπνέουν», οι «δάσκαλοι που δεν θα αφήσουν ούτε ένα παιδί πίσω»... Ολοι αυτοί 

«πρωταγωνιστούν» στα σποτ της κυβέρνησης, αλλά και διαφόρων επιχειρήσεων, που «παίζουν» κάθε λίγο και λιγάκι στις τηλεοράσεις. Μαζί κι εκείνος «που φοβάται για τη δουλειά του, αλλά δεν φοβάται να κάνει το σωστό, να μείνει σπίτι του», το «υπόδειγμα», όπως αναφέρεται επί λέξει, περιγράφοντας προφανώς το «μοντέλο» του φοβισμένου εργαζόμενου της επόμενης μέρας. Τα σποτ της περιόδου, όχι τυχαία, έχουν στο επίκεντρο τους «από κάτω»...

 

Ας το πάρουμε όμως «αλλιώς»: Τα σούπερ μάρκετ πουλάνε τρόφιμα γιατί υπάρχουν εργαζόμενοι στα πόστα τους, φορτώνουν ράφια με εμπορεύματα, λειτουργούν τα ταμεία. Η εφοδιαστική αλυσίδα λειτουργεί γιατί οι εργαζόμενοι καταγράφουν στις αποθήκες, χειρίζονται τα κλαρκ, οδηγούν τα φορτηγά, ξεφορτώνουν τα κοντέινερ από τα βαπόρια.


Τρόφιμα και φάρμακα υπάρχουν γιατί εργαζόμενοι δουλεύουν στα αντίστοιχα εργοστάσια τροφίμων και φαρμάκων. Τα λεωφορεία, τα τρένα, το μετρό, τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς κινούνται γιατί οι εργαζόμενοι στον κλάδο τα δουλεύουν. Οι τηλεπικοινωνίες λειτουργούν γιατί είτε στο γραφείο είτε από το σπίτι τους χιλιάδες εργαζόμενοι δουλεύουν στους τηλεπικοινωνιακούς ομίλους.

Το συμπέρασμα είναι ένα και απλό: Οι ιδιοκτήτες αυτών των επιχειρήσεων, οι πολυάριθμοι μέτοχοί τους, που μπορεί να φιγουράρουν σε εκδηλώσεις και φιλανθρωπικά γκαλά, δεν θα υπήρχαν χωρίς τη δουλειά όλων αυτών. Αναδεικνύεται η μεγάλη δύναμη του εργαζόμενου ανθρώπου, ότι όλα είναι αποτέλεσμα της δικής του και μόνο δουλειάς και χωρίς αυτόν τίποτα απ' ό,τι υπάρχει στην κοινωνία μας δεν θα υπήρχε. Αυτήν την πραγματικότητα άθελά τους ομολογούν οι διαφημιστικές καμπάνιες...

 

Ομως, όλη αυτή η εργασία, που σήμερα προβάλλεται ως «κοινωνικά ωφέλιμη», δεν οργανώνεται, δεν πραγματοποιείται με κριτήριο τις κοινωνικές ανάγκες αλλά το καπιταλιστικό κέρδος. Δεν δουλεύουν για το «κοινό καλό», όπως το παρουσιάζουν, αλλά για τα κέρδη τους. Τα σούπερ μάρκετ, οι βιομηχανίες τροφίμων και φαρμάκων, οι επιχειρήσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας, οι μεταφορικές εταιρείες, οι επιχειρήσεις στις τηλεπικοινωνίες έχουν μόνο ένα κριτήριο: Το κέρδος. Τίποτα άλλο.

Οι μέτοχοί τους δεν ενδιαφέρονται καν για το περιεχόμενο, το χαρακτήρα της δουλειάς τους, για το τι παράγουν ή τι πουλάνε, φάρμακα, τρόφιμα ή όπλα. Γι' αυτούς μετράνε τα κέρδη, οι τιμές των μετοχών τους. Αυτό προσπαθούν να κρύψουν, καλυμμένοι πίσω από τα πρόσωπα των εργαζομένων τους. Βεβαίως, την ίδια στιγμή, η επιδείνωση των συνθηκών εργασίας των ίδιων, όσων ονομάζουν ήρωες, τα φαινόμενα κερδοσκοπίας και ελλείψεων, είναι απόδειξη του τι σημαίνει μια καπιταλιστική επιχείρηση, ακόμα και αν το «έργο» της συνδέεται με ζωτικές ανάγκες του κοινωνικού συνόλου.

Οι επιχειρήσεις, λοιπόν, προσπαθούν να εμφανιστούν οι ίδιες ότι επιτελούν «κοινωνικό έργο». Και στο όνομα αυτού του «κοινωνικού έργου» καλούν τους εργαζόμενους «να σιωπήσουν και να δουλεύουν» για το «κοινό καλό», του συνόλου, να δουλέψουν παραπάνω και με μικρότερους μισθούς, με εργασιακές σχέσεις - λάστιχο, «για να κρατηθούν όρθιες οι επιχειρήσεις». Ταυτόχρονα, κάθε αντίδραση, κινητοποίηση, παρεμπόδιση της παραγωγής ή σταμάτημα της δουλειάς απέναντι σε αυτόν τον εργασιακό μεσαίωνα καταδικάζεται ως «αντικοινωνική συμπεριφορά».

 

Από την άλλη, χιλιάδες επιστήμονες σε όλο τον κόσμο, που έχουν βάλει κι αυτοί το λιθαράκι τους στην ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας, κοιμούνται και ξυπνούν με την αγωνία να κάνουν το «κάτι παραπάνω» για να ανακαλυφθεί το εμβόλιο μια ώρα αρχύτερα. Κι όμως, το μεγαλύτερο εμπόδιο που έχουν απέναντί τους δεν είναι οι «ιδιοτροπίες» του κορονοϊού αλλά το ότι οι καπιταλιστές ιδιοκτήτες των φαρμακοβιομηχανιών «ιδιωτικοποιούν» την επιστημονική γνώση, την κρατάνε μακριά από την κοινωνία μέχρι να εκτιμήσουν ότι μπορεί να τους αποφέρει το μεγαλύτερο δυνατό κέρδος.

Τα καλύτερα μυαλά του κόσμου, αντί να συνεργάζονται για να αντιμετωπιστεί ο ιός, μένουν περιχαρακωμένα στα όρια που τους θέτουν οι «επενδυτές» των ερευνών, που ανταγωνίζονται μεταξύ τους σε έναν πόλεμο συμφερόντων, με απόκρυψη πατεντών, εξαγορές, σκάνδαλα και όλη τη σαπίλα που αναδίνει το σύστημα του κέρδους.

Αξίζει να αναλογιστεί κάθε εργαζόμενος, σε κάθε κλάδο, αυτές τις μέρες, όλες εκείνες τις πλευρές της δύναμης που έχει στα χέρια του. Κάθε τέτοια πλευρά αποδεικνύει ότι η υποταγή της εργατικής δύναμης, της παραγωγής και των σκοπών της στο κυνήγι του καπιταλιστικού κέρδους μόνο δεινά φέρνει για την ανθρωπότητα.

 

Αυτό επιβεβαιώνεται καταρχάς από το τι συμβαίνει στους χώρους δουλειάς: Τα εκατομμύρια εργατικά χέρια, και όχι τα κεφάλαια των επενδυτών, είναι αυτά που δίνουν ζωή στις μηχανές, στα μεγάλα εμπορικά καταστήματα, στα τηλεφωνικά κέντρα, στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Κι όμως, την ίδια στιγμή οι εργατοϋπάλληλοι γνωρίζουν την απογείωση της εκμετάλλευσης και την ανασφάλεια, προετοιμάζονται για την «επόμενη μέρα» της καπιταλιστικής κρίσης, για νέες θυσίες, πάλι «για να μείνουν όρθιες» οι επιχειρήσεις.

Τι θα γινόταν αν όλοι οι εργαζόμενοι δοκίμαζαν όχι για μια μέρα, αλλά ακόμα και για μερικές ώρες, να πουν στους βιομήχανους, στα διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων και τους μετόχους, στους τραπεζίτες να αναλάβουν αυτοί να κινήσουν τα γρανάζια της παραγωγής; Ετσι, «για να μείνουν όρθιες οι επιχειρήσεις», όπως λένε η κυβέρνηση και τα άλλα αστικά κόμματα, η ΕΕ...

Αυτήν τη δύναμη μπορούν να την αξιοποιήσουν προς όφελός τους και προς όφελος όλης της κοινωνίας, στρέφοντάς την ενάντια στην προσπάθεια έντασης της εκμετάλλευσης, διεκδικώντας δικαιώματα με βάση τις σύγχρονες ανάγκες.

 

Ακόμα περισσότερο, συνειδητοποιώντας το γεγονός ότι μπορεί πραγματικά η εργασία τους να αποκτήσει κοινωνικό περιεχόμενο, να υπηρετεί τις ανάγκες του κοινωνικού συνόλου, με μόνη προϋπόθεση να φύγει από τη μέση το καπιταλιστικό κέρδος. Να ανήκουν η παραγωγή, η οικονομική δραστηριότητα, τα μέσα της και τα αποτελέσματα της δουλειάς σε αυτούς που παράγουν, που δουλεύουν, που δημιουργούν τα πάντα.

Ο πραγματικός ηρωισμός δεν είναι να δουλεύεις για να χειροκροτούν τα αφεντικά, αλλά να παίρνεις την κατάσταση στα χέρια σου, να σηκώνεις ανάστημα, να διεκδικείς. Να αναγνωρίζεις τη δύναμη που έχεις στα χέρια σου, να γίνεσαι κυρίαρχος του πλούτου που παράγεις. Αυτός ο ηρωισμός προφανώς δεν συναντάει κανένα χειροκρότημα από τους αστούς και το κράτος τους, αλλά την καταστολή και τη συκοφάντηση.

«Χωρίς εσένα γρανάζι δεν γυρνά» λέει το σύνθημα που σφυρηλατήθηκε μέσα στους ταξικούς αγώνες της προηγούμενης δεκαετίας. Μπροστά στα πολύ πιο δύσκολα που έρχονται μπορεί και πρέπει να γίνει συνείδηση ότι πράγματι ο εργάτης «μπορεί χωρίς αφεντικά». Η φετινή Πρωτομαγιά είναι ένας ακόμα ιδανικός σταθμός σε αυτήν την πορεία!

Δ. Π.

 

  Ριζοσπάστης  Σάββατο 25 Απρίλη 2020 - Κυριακή 26 Απρίλη 2020