Ζυμώσεις και παζάρια για το μέλλον των ΤΕΙ

Σε ζυμώσεις και παζάρια επιδίδεται εδώ και καιρό η κοινότητα των ΤΕΙ, καθώς είναι γνωστές και διακηρυγμένες εδώ και καιρό οι προθέσεις της κυβέρνησης για την αναμόρφωση του ακαδημαϊκού χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης, με ερωτηματικά όσον αφορά τη θέση των ΤΕΙ σε αυτόν. Θυμίζουμε ότι στα πορίσματα του κυβερνητικού διαλόγου για την Παιδεία και σε κείμενο που έχει την υπογραφή του σημερινού υπουργού Παιδείας, Κ. Γαβρόγλου, γίνεται λόγος για ένα... «ξεσκαρτάρισμα» των Τμημάτων των ΤΕΙ, ώστε «αυτά που είναι ήδη (ακαδημαϊκώς) ισοδύναμα με αντίστοιχα πανεπιστημιακά» και αυτά που θα μπορούν να γίνουν μέσα σε μια τριετία, να ενταχθούν στα πανεπιστήμια. Για τα υπόλοιπα Τμήματα των ΤΕΙ, το πόρισμα προτείνει επίσης να εξεταστούν και, αν ο χαρακτήρας τους μοιάζει περισσότερο με σχολές επαγγελματικής κατάρτισης, προτείνει την ένταξή τους σε σχολές κατάρτισης που θα δημιουργηθούν εντός των πανεπιστημίων, ή αν ο χαρακτήρας αυτών των Τμημάτων είναι περισσότερο συμβατός με τον αρχικό σκοπό ίδρυσης των ΤΕΙ, τότε προτείνει να παραμείνουν ΤΕΙ, σημειώνοντας όμως ότι και αυτά θα πρέπει να αναμορφωθούν, «ανάλογα με το τοπίο που θα προκύψει σε εύρος μιας τριετίας».

***

Σ' αυτό το φόντο είχαμε πριν από κάποιο διάστημα την πρόταση των προέδρων των ΤΕΙ για μετονομασία των Ιδρυμάτων σε «Πανεπιστήμια Εφαρμοσμένων Επιστημών», πρόταση που δείχνει ότι δεν έχουν βγει ουσιαστικά συμπεράσματα από τη μετονομασία του 2001, με τη λεγόμενη «ανωτατοποίηση», που σε τίποτα δεν αναβάθμισε ουσιαστικά το ρόλο των ΤΕΙ, διατηρώντας τα ως ιδρύματα β' κατηγορίας, στο πλαίσιο πια της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Να σημειωθεί, βέβαια, ότι αυτή η πρόταση έχει απορριφθεί τόσο από την προηγούμενη, όσο και από την παρούσα ηγεσία του υπουργείου Παιδείας.
Παράλληλα με αυτές τις κινήσεις, βέβαια, είναι παραπάνω από φανερό ότι κάθε διοίκηση ΤΕΙ ή ακόμα και Τμήματος ΤΕΙ επιδιώκει τη διατήρηση, την επιβίωση του συγκεκριμένου ιδρύματος ή τμήματός της, στο νέο τοπίο που θα διαμορφωθεί. Δείγμα αυτής της κατάστασης είναι και η εξαιρετικά χαμηλή συμμετοχή που είχε το Συνέδριο της ΟΣΕΠ και η απουσία των διοικήσεων από αυτό. Ωστόσο, η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας είναι σε γνώση αυτής της κατάστασης, επιδιώκοντας να επιτύχει συναινέσεις για συγχωνεύσεις ιδρυμάτων (πανεπιστημίων και ΤΕΙ) σε τοπικό επίπεδο και εκτιμώντας ότι υπάρχουν περιπτώσεις που αυτό είναι ώριμο.

***

Η ανησυχία που επικρατεί στα ΤΕΙ για το μέλλον τους ήταν το στοιχείο που κυριάρχησε στο Επιστημονικό Συνέδριο (το 31ο Συνέδριο ανάμεσα σε δυο εκλογοαπολογιστικά) που διοργάνωσε την περασμένη βδομάδα η Ομοσπονδία των Εκπαιδευτικών ΤΕΙ (ΟΣΕΠ ΤΕΙ) με θέμα «Ενιαίος Χώρος για την Ανώτατη Εκπαίδευση και την Ερευνα». Η ΟΣΕΠ κατέληξε σε μια πρόταση για ενιαία ιδρύματα πανεπιστημίων - ΤΕΙ, χωρίς ωστόσο να εξετάζει το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα λειτουργούν αυτά και το χαρακτήρα τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο υπουργός Παιδείας, Κ. Γαβρόγλου, που παραβρέθηκε και μίλησε στο Συνέδριο, ανήγγειλε τη μετεξέλιξη του «Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας» σε «Εθνικό Σύστημα Παιδείας και Ανθρωπίνου Δυναμικού», όπου θα συνυπάρχουν φορείς της Εκπαίδευσης με τους φορείς της αγοράς. Είναι, επίσης, χαρακτηριστικό ότι τόσο τα πορίσματα του κυβερνητικού διαλόγου, όσο και προτάσεις που ακούστηκαν μέσα στο Συνέδριο της ΟΣΕΠ, ανάγουν σε βασικό κριτήριο για τη μετεξέλιξη των ΤΕΙ τη... βιωσιμότητά τους. Γίνεται έτσι φανερό ότι η όποια «ενιαιοποίηση» ιδρυμάτων, όταν αυτά θα έχουν ως πρώτο στόχο την ανταγωνιστικότητα και την πρόσδεσή τους στα συμφέροντα του κεφαλαίου, σε τίποτα δεν σημαίνει Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση με γνώμονα την ανάπτυξη της επιστήμης προς όφελος των λαϊκών αναγκών.

* * *

Η πραγματικά Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση προϋποθέτει απάλειψη του ανορθολογικού και αντιεπιστημονικού διαχωρισμού, ανάμεσα σε θεωρητική και εφαρμοσμένη γνώση, ανάμεσα σε πρώτης και δεύτερης κατηγορίας Ιδρύματα, Σχολές και Τμήματα. Βασίζεται στη συστηματική διαδικασία επαναπροσδιορισμού και αποσαφήνισης των επιστημονικών αντικειμένων, με κριτήριο τις ίδιες τις εξελίξεις της επιστήμης και με κύριο γνώμονα τις πραγματικές λαϊκές ανάγκες. Σε αυτό το πλαίσιο και μόνο, αίρονται αντικειμενικά οι κατηγοριοποιήσεις των Ιδρυμάτων, των πτυχίων και αποφοίτων και εξασφαλίζεται η πλήρης σύνδεση του πτυχίου με το επάγγελμα, άρα δεν θα έχει καμία θέση ούτε η συντεχνιακή διαμάχη των επαγγελματικών δικαιωμάτων. Είναι καθαρό, όμως, ότι αυτή η συνολική πρόταση προϋποθέτει μια άλλη οικονομία, νέα κοινωνική οργάνωση και εξουσία, με πραγματικά φιλεργατικό - φιλολαϊκό χαρακτήρα, με γνώμονα τις πραγματικές λαϊκές ανάγκες και όχι το κέρδος των μονοπωλίων.

Γ. Σ.

Ριζοσπάστης