Στο στόχαστρο του αστικού κράτους «επ' ωφελεία» των εφοπλιστών

Αποκαλυπτικά τα στοιχεία για την παρακολούθηση της δράσης του ΚΚΕ, όπως καταγράφονται στο Φάκελο 42619 της Κρατικής Ασφάλειας για τον Αντώνη Αμπατιέλο

 

«Εις την Ναυτιλίαν μας σήμερον, την ποντοπόρον επικρατεί ναυτεργατική αναταραχή, εκδηλουμένη δια της προβολής αφ' ενός πολλών και διαφόρων ναυτεργατικών αιτημάτων (...) και αφ' ετέρου δια πράξεων απειθαρχίας (...) Η απαρχή της ανωμαλίας συμπίπτει χρονικώς με την απελευθέρωσιν του Α. Αμπατιέλου, καταδικασμένου, ως γνωστόν, εις ισόβια δεσμά δι αναρχικήν δράσιν κατά την περίοδον του συμμοριτοπολέμου».

Είναι 15 Οκτώβρη του 1965 και ο Φάκελος 42619 που διατηρούσε η Γενική Ασφάλεια για το στέλεχος του ΚΚΕ Αντώνη Αμπατιέλο εμπλουτίζεται με την παραπάνω αναφορά. Δεν ήταν ούτε η πρώτη, ούτε η τελευταία. Από τις 28 Ιούλη 1965, η Ασφάλεια έχει ήδη κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για κομμουνιστική «διείσδυσιν» στα πλοία, ενώ στις 23 Σεπτέμβρη 1965 στο χορό μπήκε και το 2ο Γραφείο του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού που κοινοποίησε στην ΚΥΠ έκθεση με θέμα «κομμουνιστική δραστηριότης εις Ελληνικόν Εμπορικόν Ναυτικόν», ζητώντας να «ληφθώσι το ταχύτερον σύντομα μέτρα επ' ωφελεία της Εμπορικής Ναυτιλίας».

Ο «κομμουνιστικός κίνδυνος» δεν ήταν κάτι νέο και οι υπηρεσίες της κρατικής Ασφάλειας είχαν ήδη γράψει μακρά πορεία στην παρακολούθησή του, ειδικά στον ευαίσθητο χώρο της ναυτιλίας.

«Ιδρυσεν επιτροπές κατά πλοίον επαναστατικού χαρακτήρος»

Με συνολικό υλικό που ξεπερνά σε έγγραφα τρία συρτάρια μεγάλου φοριαμού, ο Αντώνης Αμπατιέλος βρίσκεται στο στόχαστρο από το 1933, όταν διαβάζουμε ότι «την 11-12-1933 κατελήφθη αναγράφων εις διάφορα σημεία της πόλεως Αργοστολίου το σύνθημα "Κάτω ο πόλεμος και ο φασισμός"». Επίσης, «την 25-5-1934 μετ' άλλων κομμουνιστών παρώτρυνε ναυτεργάτας δια συμμετοχήν των εις την συγκέντρωσιν της κομμουνιστικής ναυτεργατικής Ενώσεως». Την 6-3-1935 (σ.σ. ενώ υπηρετούσε τη θητεία του) «υπεκίνει ομάδα Εφέδρων εις λιποταξίαν». Το 1937 καταγράφεται ότι «διενεργεί κομμουνιστικήν προπαγάνδα» μεταξύ των ναυτών στο Βασιλικό Ναυτικό και το 1939 όντας πλήρωμα στο Α/Π Νεμέα «ηρνήθη μετά την κήρυξιν του πολέμου να συνεχίση το ταξίδιόν του από Παναμά εις Λισσαβώνα (...) προς δε παρέσυρε και άλλους εις στάσιν». Ομοίως, «κατά τον ελληνοϊταλικόν πόλεμον ανέπτυξε πλούσιαν κομμουνιστικήν δράση» στην Αμερική. Ακολουθεί η περίοδος της Κατοχής, όπου επίσης οι υπηρεσίες δεν παύουν να παρακολουθούν λεπτομερώς τη δράση του ΚΚΕ και ειδικότερα τη δράση των κομμουνιστών στη θρυλική ΟΕΝΟ. Δράση για την οποία ποτέ δεν συγχωρήθηκαν από το εφοπλιστικό κεφάλαιο, καθώς ανάμεσα στ' άλλα, μεσούντος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, είχε σαν αποτέλεσμα και την υπογραφή της πρώτης Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας που έκανε τους ναυτικούς να λογίζονται σαν άνθρωποι πάνω στο καράβι. Γεγονός για το οποίο δεν συγχωρήθηκε ποτέ και προσωποποιημένα ο ίδιος ο Αμπατιέλος, καθώς «ίδρυσεν επιτροπές κατά πλοίον επαναστατικού χαρακτήρος».

Σελίδα από το Φάκελο του Αντώνη Αμπατιέλου που διατηρούσε η κρατική Ασφάλεια

Ετσι, το 1948 συλλαμβάνεται για παράβαση του Γ/46 Ψηφίσματος, με βάση το οποίο περνά Στρατοδικείο και καταδικάζεται σε θάνατο! Ο Φάκελός του συνεχίζει να εμπλουτίζεται τα επόμενα 16 χρόνια με στοιχεία από τη δράση του στη φυλακή, ώσπου στις 28-4-1964 ο αρμόδιος υπάλληλος της Γενικής Ασφάλειας καταγράφει λιτά στο Φάκελο 42619 ότι «ο καθ ού απεφυλακίσθη των φυλακών Αιγίνης».

«Ασκεί ισχυράν έλξιν επί του ναυτιλιακού κόσμου»

Στις 15-5-1964 αρχίζει και πάλι η λεπτομερής, σχεδόν καθημερινή καταγραφή για τη δράση στο λιμάνι. Στις 8-8-1964 ο επιμελητής του Φακέλου καταχωρεί: «Ασκεί ισχυράν έλξιν επί του ναυτιλιακού κόσμου».

 Στις 2-12-64 διαπιστώνουν ότι «ενεργεί εις διάφορα παραλιακά καφενεία ευρείαν στρατολογίαν ναυτεργατών».

Στις 12-7-1966 ανακοινώνεται ότι του απαγορεύθηκε η έξοδος από την Ελλάδα μέχρι νεωτέρας και στις 14-7-1966 η πληροφορία ότι «το ΚΚΕ απεφάσισεν την ανασυγκρότησιν και διεύρυνσιν του παρανόμου Μηχανισμού του». Για τον Αμπατιέλο το έγγραφο αναφέρει ότι «οι αποφυλακισθέντες ανέκτησαν τους κομματικούς βαθμούς των εις την Ιεραρχίαν του ΚΚΕ. Ούτος είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ».

Στις 13-2-1967 το υπουργείο Εσωτερικών ανακαλύπτει ότι η αποφυλάκισή του είναι «υφ'όρων» και επόμενα «αποτελεί ειδικόν τρόπον εκτελέσεως της ποινής» και άρα «καθόλον το διάστημα της δοκιμασίας δεν δύναται να αποδημήση ή μεταναστεύση» και γι' αυτό δεν του σφραγίζουν το διαβατήριο για Αυστραλία.

Στις 24 Απρίλη 1967 η Ασφάλεια διατάσσει όλες τις δυνάμεις της να εκτελέσουν το σχέδιο «Αναγέννησις», που αφορά στην ανεύρεση και σύλληψη 97 στελεχών του ΚΚΕ, μεταξύ τους και ο Αμπατιέλος. Από αλληλογραφία μεταξύ υπηρεσιών από 26-3-1969 έως και 12-5-1969, προκύπτει ότι όλο αυτό το διάστημα έψαχναν να βρουν πώς διέφυγε από τη χώρα. Τελικά αναφέρουν σχετικά με αξιολόγηση πληροφορίας «Β3», δηλαδή χαμηλή: «Η απόδρασις του εξ Ελλάδος εγένετο οδικώς δια 2 ΙΧ αυτοκινήτων εις α επέβαινον και δυο γυναίκες διατεθέντων πολλών χρημάτων μέσω Γιουγκοσλαβίας». Σε έκθεση που περιέχεται στο Φάκελο ΠΘ2569 που συμπληρώθηκε το Δεκέμβρη του 1968, αναφέρουν ότι από τις 21-4-67 «διέφυγε την σύλληψιν και προσχωρήσας εις τον παράνομον μηχανισμόν του ΚΚΕ συνέπτυξε μετ' άλλων διωκομένων κομμουνιστικών στελεχών ανατρεπτικήν οργάνωσιν, υπό την επωνυμίαν Πατριωτικόν Μέτωπον».

Η σελίδα του Φακέλου με την ταυτότητα που είχε ο Αντώνης Αμπατιέλος τη μέρα της σύλληψής του το 1974

Στις 14 Γενάρη 1970 καταδικάζεται ερήμην από το Στρατοδικείο Αθηνών σε φυλάκιση 5 ετών και χρηματικό ποσό 100 χιλιάδων δρχ., διότι «κρατούμενος εδραπέτευσεν το έτος 1968 εις το εξωτερικών. Εταξίδευσεν εις Τασκένδην, Βρυξέλλας, Αμερική, Καναδά, όπου προσπάθησε να πείσει συνδικαλιστικάς οργανώσεις να μποϋκοτάρουν τα Ελληνικά πλοία». Στις 14 Φλεβάρη 1974 η Ασφάλεια πανηγυρίζει για τη σύλληψη Αμπατιέλου και η σχετική αναφορά στο Φάκελο εμπλουτίζεται με την εκτίμηση ότι «μπήκε στην Ελλάδα το 1973 μετά την εκλογή του στο ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ στο 9ο Συνέδριο».

«Να ανοίξουν τα μάτια τους οι εφοπλισταί»

Η παρακολούθηση Αμπατιέλου είναι αποκαλυπτική πέρα των άλλων και ίσως κύρια για την αυθεντική ταξικότητα με την οποία ο κρατικός μηχανισμός αντιλαμβάνεται την αποστολή του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα εκθέσεις που υπάρχουν στο Φάκελο 42619 για την περίοδο του 1965, τότε που οι κυβερνήσεις αλλάζανε σαν τα πουκάμισα, την περίφημη περίοδο της «αποστασίας», που ξεκίνησε στις 15 Ιούλη με κυβέρνηση Παπανδρέου και τερματίστηκε στις 21 Δεκέμβρη με κυβέρνηση Στεφανόπουλου, την περίοδο που συνοδεύτηκε από περίπου 400 μαζικές διαδηλώσεις, με διαδήλωση - σταθμό αυτήν στην οποία δολοφονήθηκε ο Σωτήρης Πέτρουλας. Την περίοδο που η αμερικάνικη πρεσβεία στην Αθήνα ενημερώνει με ανησυχία το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ για «παραχωρήσεις - που γίνονται - στα εργατικά συνδικάτα». Την περίοδο που ο ελληνόκτητος εμπορικός στόλος λογίζεται ήδη σαν 5ο όπλο του ΝΑΤΟ, με τους Ελληνες εφοπλιστές να αυξάνουν με ραγδαίο ρυθμό τον στόλο τους, αλλά και να διαπιστώνουν με λύπη ότι τα νιάτα της χώρας μεταναστεύουν αντί να μπαρκάρουν στους σκυλοπνίχτες, γεγονός που αναγκάζει - τους εφοπλιστές - να ναυτολογούν «ό,τι κι ό,τι», δηλαδή ακόμα και κομμουνιστές!

Αυτήν την περίοδο, με αφορμή τις αρχαιρεσίες στα σωματεία, έγγραφο της Ασφάλειας προς το υπουργείο Δημόσιας Τάξης που καταχωρήθηκε στο Φάκελο στις 28-7-1965 αναφέρει για τον Αμπατιέλο:

«Συνιστά εγγραφήν όλων των ναυτικών εις τα σωματεία των και την καταβολήν των εισφορών των δια να δύνανται ταύτα να ενασκήσωσι το εκλογικόν των δικαίωμα (...) με αποτέλεσμα προωθήσεως εις τας νυν Εθνικόφρονας Διοικήσεις των ναυτεργατικών οργανώσεων ναυτικών επηρεαζομένων και κατευθυνομένων απ ευθείας παρ' αυτού και της υπό των ναυτικών τούτων συνεχούς σφυρηλατήσεώς των με κίνδυνο την εντός συντομωτάτου χρόνου ολοκληρωτικήν διάβρωσίν των».

Σε άλλο σημείο σημειώνει:

«Επειδή ο κομμουνιστής Αμπατιέλος Αντώνιος διαθέτων μεγάλας ικανότητας εις τον οργανωτικόν τομέα των ναυτεργατών κατόρθωσεν εντός βραχέως χρονικού διαστήματος βοηθούμενος υπό των επίσης εμπείρων συνεργατών του να επιφέρη αισθητήν διάβρωσιν των συγκεντρουσών τον μεγαλύτερον αριθμόν του ναυτεργατικού κόσμου Ναυτεργατικών Οργανώσεων (...) η υπηρεσία ημών δια την συντελούμενην διείσδυσιν εις τας ανωτέρω οργανώσεις εκφράζει φόβους ότι εντός ουχί απομεμακρυσμένου χρονικού διαστήματος θα επιτύχη ούτως επικίνδυνον διαφοροποίησιν των απαρτιζουσών την ΠΝΟ οργανώσεων και υποβάλει την γνώμην της ασκήσεως μεγαλυτέρας κοινωνικής πολιτικής και προσεγγίσεως έτι περισσότερο του εφοπλιστικού κεφαλαίου προν τον πενόμενον ναυτεργατικόν κόσμον».

Στο σημείο αυτό, ο παραλήπτης της έκθεσης σημειώνει χειρόγραφα: «Ορθόν. Δηλαδή πρέπει να ανοίξουν τα μάτια τους οι εφοπλισταί».

Ωσπου στις 15-10-65, μια συνολική έκθεση της Ασφάλειας για την κατάσταση στα πλοία καταγράφει:

«Εις την Ναυτιλίαν μας σήμερον, την ποντοπόρον επικρατεί ναυτεργατική αναταραχή, εκδηλουμένη δια της προβολής αφ'ενός πολλών και διαφόρων ναυτεργατικών αιτημάτων πέραν των προβλεπομένων υπό των εν ισχύι συλλογικών συμβάσεων και αφ'ετέρου δια πράξεων απειθαρχίας.
Η δημιουργηθείσα αύτη κατάστασις ήρχισεν να εκδηλούται από ενός έτους περίπου δια σποραδικών και μεμονομένων κρουσμάτων εις διάφορα πλοία. Σημειωτέον ότι ολίγον προ της εκδηλώσεως των κρουσμάτων τούτων αι σχέσεις ναυτικών και εφοπλισμού εχαρακτηρίζοντο από πνεύμα απολύτου αμοιβαίας κατανοήσεως και αρμονικής συνεργασίας και τα πάντα είχον ρυθμισθή δια προσφάτων συλλογικών συμβάσεων δια των οποίων καθωρίζοντο το μισθολόγιον, αι έξτρα αμοιβαί και όλα τα σχετικά θέματα.

Η απαρχή της ανωμαλίας συμπίπτει χρονικώς με την απελευθέρωσιν του Α. Αμπατιέλου, καταδικασμένου, ως γνωστόν, εις ισόβια δεσμά δι'αναρχικήν δράσιν κατά την περίοδον του συμμοριτοπολέμου.

(...) τα συνήθη ζητήματα τα οποία προκαλούνται αφορούν κυρίως απαιτήσεις υπερβολικάς αποζημιώσεων των πληρωμάτων δια διαφόρους εργασίας έξτρα, δια προώρους καταγγελίας των ατομικών συμβάσεων εργασίας κ.λπ.

(...) δύναται να λεχθή ότι επί συνόλου 70.000 απασχολουμένων ναυτικών μας υπάρχουν περί τους 10-12.000 χαρακτηρισμένοι. Εις αυτούς όμως δέον να προστεθή και εις αριθμός άγνωστων ναυτολογημένων τελευταίως οι οποίοι αν και δεν έχουν χαρακτηρισθή, ανήκουν εν τούτοις εις την παράνομον οργάνωσιν».

Ριζοσπάστης