Από το «τέλος της ιστορίας» στο «τέλος της αφθονίας και της ανεμελιάς»

 

ΑΠΟ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΛΕΛΗΣ Παρασκευη 26 Αυγουστου 2022

 

«Το τέλος της Ιστορίας», που διακήρυξε ο Αμερικανός διανοητής Φράνσις Φουκουγιάμα στις αρχές της δεκαετίας του 1990, έμελλε να γίνει η σημαία των απανταχού φιλελεύθερων στην προσπάθειά τους να πείσουν τον κόσμο για την κυριαρχία του καπιταλισμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Άλλωστε, είχε πάψει να υπάρχει αντίπαλο δέος και οι νικητές πανηγύριζαν για την επικράτησή τους, θέλοντας να πιστεύουν πως ήταν και η τελική.

Έλα, όμως, που περισσότερα από τριάντα χρόνια μετά, και αφού έχουν εξαπολύσει τόνους λάσπης όλα αυτά τα χρόνια απέναντι στους αντιπάλους τους, έρχεται ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν να μιλήσει στο πρώτο υπουργικό συμβούλιο μετά τις καλοκαιρινές διακοπές για ένα άλλο «τέλος», το «τέλος της αφθονίας, των βεβαιοτήτων και της ανεμελιάς».

Πώς γίνεται, ωστόσο, να συμβαδίζει το «τέλος της ιστορίας» με το «τέλος της αφθονίας, των βεβαιοτήτων και της ανεμελιάς»; Το «τέλος» που εκείνοι ευαγγελίζονταν δεν εμπεριείχε έναν καλύτερο κόσμο για όλους; Έναν κόσμο με λιγότερη φτώχεια και περισσότερη ελευθερία; Έναν κόσμο με «αφθονία, βεβαιότητες και ανεμελιά»;

Την απάντηση, φυσικά, τη γνωρίζουμε. Ζούμε τις επιπτώσεις της παγκόσμιας κυριαρχίας του καπιταλισμού στην καθημερινότητά μας. Ο κόσμος μετά το 1990, ούτε περισσότερο ελεύθερος και δίκαιος έγινε ούτε προσέφερε περισσότερη αφθονία για την πλειονότητα του κόσμου. Αντίθετα, τα τελευταία χρόνια βιώνουμε απανωτές οικονομικές κρίσεις, ενώ το χάσμα ανάμεσα στους πλούσιους και τους φτωχούς βαίνει συνεχώς αυξανόμενο. Άλλωστε, δεν περιμέναμε να ακούσουμε τον Πρόεδρο της Γαλλίας για να συνειδητοποιήσουμε πως το «τέλος της ιστορίας» ήταν απλώς μια ανοησία που είχαν επινοήσει ορισμένοι, πιστεύοντας πως με αυτόν τον τρόπο θα σταματήσουν την κοινωνική εξέλιξη.

«Πιστεύω από την πλευρά μου πως αυτό που ζούμε είναι μάλλον της τάξης μιας μεγάλης ανατροπής ή μιας μεγάλης αναστάτωσης», ανέφερε μεταξύ άλλων ο Εμανουέλ Μακρόν στο υπουργικό του συμβούλιο. Λέξεις και φράσεις που έχουμε ακούσει ξανά στο παρελθόν, τόσο από ξένους ηγέτες, όσο και από τις δικές μας κυβερνήσεις, στην προσπάθειά τους να αμβλύνουν τις όποιες κοινωνικές αντιδράσεις, για να εφαρμόσουν αντιλαϊκά μέτρα.

«Τέλος της ιστορίας» συνεχίζουν να τα βαφτίζουν όλα αυτά, για να μην παραδεχτούν πως στην πραγματικότητα πρόκειται για την αρχή του τέλους τους.