Πέμπτη 2 Μαΐου 2019

Πατάτα με πατέντα!


Τον κολοσσό που λέγεται PepsiCo μάλλον τον ξέρετε. Ίσως, μάλιστα, να ξέρετε ότι σ' αυτή την υπερεταιρεία ανήκουν πολύ γνωστά προϊόντα, όπως τα αναψυκτικά Pepsi και Seven-Up, το τσάι Lipton, τα πατατάκια Lays και Ruffles, τα σνακ Doritos και Cheetos, οι νιφάδες βρώμης Quaker, το ενεργειακό ποτό Gatorade, το νερό και οι χυμοί Ηβη (στην Ελλάδα) κλπ.

Αν αναρωτιέστε προς τι ο λόγος για την PepsiCo σήμερα, ας όψεται η ραστώνη των τελευταίων ημερών, η οποία ευνόησε μερικές πολύωρες περιπλανήσεις μου στον αχανή κόσμο του διαδικτύου. Σε μια απ' αυτές, έπεσα σε ένα δημοσίευμα του CNN, το οποίο κατάφερε να με εκνευρίσει τόσο ώστε να το μοιραστώ μαζί σας. Ακούστε με και πείτε μου αν ο εκνευρισμός μου ήταν παράλογος


Κάπου στην Ινδία, λοιπόν, μια χούφτα αγρότες από το ινδικό κρατίδιο Γκουτζαράτ έβαλαν να καλλιεργήσουν πατάτες. Τέσσερις οικογένειες φουκαράδων όλες κι όλες αποφάσισαν να καλλιεργήσουν πατάτες και κόντεψε να γυρίσει ο κόσμος ανάποδα επειδή τους πήραν χαμπάρι τα καρακόλια της PepsiCo. Τι δουλειά έχει η PepsiCo εδώ; Μα την ίδια δουλειά που έχει το κεφάλαιο σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου: να βγάλει λεφτά! Αλλά ας γίνω σαφέστερος.

Είπαμε στην αρχή ότι στην PepsiCo ανήκουν και τα γνωστά μας πατατάκια Lays. Πήγε, λοιπόν, η εταιρεία στην Ινδία και παρουσίασε ένα πρόγραμμα καλλιέργειας πατάτας, στο οποίο καλούνταν να ενταχθούν όσοι παραγωγοί επιθυμούσαν. Με την κατάλληλη προπαγάνδα και την στήριξη των αρχών, το πρόγραμμα πήγε κατ' ευχήν για την εταιρεία και μπήκαν σ' αυτό χιλιάδες αγρότες, οι οποίοι συμφώνησαν να καλλιεργούν την ποικιλία πατάτας που θα τους υποδείκνυε η PepsiCo (τηρώντας, φυσικά, ορισμένα ποιοτικά δεδομένα) και η εταιρεία αναλάμβανε την υποχρέωση να αγοράζει το σύνολο της παραγωγής τους.

Στο μεταξύ, όμως, η PepsiCo κατάφερε κάτι το οποίο φαντάζει αδιανόητο σε όσους δεν έχουν ιδέα για τα διάφορα καπιταλιστικά παιχνίδια. Τι έκανε; Κατοχύρωσε στο όνομά της συγκεκριμένες ποικιλίες πατάτας, οι οποίες θα χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά στην παραγωγή των Lays! Με απλά λόγια: όποιος τολμούσε να καλλιεργήσει μια απ' αυτές τις ποικιλίες είτε για να εμπορευθεί το προϊόν είτε για να το καταναλώσει ο ίδιος, θα παρανομούσε!

Ε, λοιπόν, αυτήν ακριβώς την "παρανομία" διέπραξαν οι τέσσερις οικογένειες που αναφέραμε πιο πάνω. Τόλμησαν να καλλιεργήσουν "πατενταρισμένη" πατάτα, δίχως την άδεια της PepsiCo. Φυσικά, μόλις η εταιρεία πήρε χαμπάρι την "παρανομία", τους μήνυσε και ζήτησε από κάθε αγρότη αποζημίωση ύψους δέκα εκατομμυρίων ρουπιών (κάπου 143.000 δολλάρια), ποσό αστρονομικό για τους ινδούς φουκαράδες.

Πάντως, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι η εταιρεία διατηρεί την κοινωνική ευαισθησία της και έδειξε αμέσως έμπρακτα την κατανόησή της. Αφού είχαν υποβληθεί οι μηνύσεις, έστειλε έναν από τους δικηγόρους της να προτείνει δικαστικό συμβιβασμό στους μηνυόμενους. Όπως δήλωσε εκπρόσωπος της PepsiCo στο CNN:
Τους είπαμε: γιατί δεν συμμετέχετε στο πρόγραμμά μας και θα σας παρέχουμε εμείς τους σπόρους; Ή ελάτε μαζί μας ή καλλιεργήστε άλλες πατάτες. Μ' αυτήν την προϋπόθεση είμαστε πρόθυμοι να αποσυρθούμε από την υπόθεση. (...) Η εταιρεία αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει την δικαστική προσφυγή ως έσχατη λύση για να προστατεύσει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον χιλιάδων αγροτών που ασχολούνται με το συνεργατικό πρόγραμμα καλλιέργειας πατάτας.
Ο δικηγόρος των αγροτών επιφυλάχτηκε να απαντήσει στην πρόταση συμβιβασμού μέχρι την τακτική δικάσιμο, η οποία είναι προγραμματισμένη για την 12η Ιουνίου.


Η υπόθεση έχει προκαλέσει σάλο στην χώρα. Οι ενώσεις αγροτών και διάφοροι ακτιβιστές στην Ινδία κάλεσαν την ινδική κυβέρνηση να παρέμβει και να αναλάβει δράση κατά της PepsiCo. Σε επιστολή τους προς την κυβέρνηση δήλωσαν ότι τα δικαιώματα των αγροτών για την καλλιέργεια και την πώληση των καταχωρισμένων καλλιεργειών προστατεύονται από την αγροτική νομοθεσία της Ινδίας.

Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν άριστα ότι δεν είναι η πρώτη φορά που κάποιος καπιταλιστικός κολοσσός κατοχυρώνει ή επιχειρεί να κατοχυρώσει αποκλειστικά δικαιώματα είτε σε χλωρίδα είτε σε πανίδα. Προ τετραετίας είχε ξεσπάσει σκάνδαλο στην Ευρώπη, καθώς η ελβετική εταιρεία Syngenta ζήτησε από το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (European Patent Office EPO) το πατεντάρισμα επ' ονόματί της μιας σειράς λαχανικών όπως ντομάτες, πιπεριές, κουνουπίδια, καρότα και μαρούλια. Λίγο αργότερα, η διαβόητη Monsanto (σήμερα εξαγορασμένη από την γερμανική Bayer) ζήτησε να πατεντάρει ένα... γουρούνι, το οποίο προέκυψε από απλές διασταυρώσεις και όχι από επέμβαση στο DNA του.

Κλείνω γιατί άρχισα πάλι να εκνευρίζομαι. Αν έχετε όρεξη για περισσότερα επί του σημερινού θέματος, δείτε (α) "PepsiCo offers to settle with Indian farmers it sued over potatoes for Lays chips", CNN, 27/4/2019 και (β) "PepsiCo offers to settle with Indian potato farmers after backlash", The Guardian, 26/4/2019. Και, βέβαια, θυμηθείτε όσα λέγαμε εδώ πριν τρία χρόνια για την Syngenta: "Πατέντα και για το... φουσκί!", Cogito ergo sum, 26/7/2016.
 
Πηγή:  Cogito ergo sum

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου